به گزارش خبرنگار سینماپرس، صنعت سینما كه در سال ۱۸۹۵ میلادی توسط برادران لومیر در فرانسه اختراع شد، اینك یكی از بزرگترین و تاثیرگذارترین هنر - صنعت های جهان محسوب می شود كه از زمان ورود به ایران مورد توجه تماشاگران قرار گرفت. همسفر مظفرالدین شاه در سفر فرنگ، میرزا ابراهیم خان عکاس‌باشی بود، عکاس مخصوص دربار. شاه مشتاق ثبت خاطرات سفر خود بود و چه‌چیز بهتر از سینما برای این کار. پس به امر او، دوربینی خریداری گشت و اینگونه تاریخ سینما در ایران رقم خورد و فیلم«آبی و رابی» توسط اوانس اوگانیانس اولین فیلم تاریخ سینمای ایران نوشته و ساخته شد. صنعت سینما كه در سال های ابتدایی قرن چهاردهم خورشیدی وارد ایران شد برای یافتن مخاطبان خود با فراز ونشیب هایی رو به رو بود تا اینكه نمایش فیلم سینمایی «دختر لر» زمینه را برای رونق فیلمسازی درایران مهیا كرد.«دختر لر» پایه‌گذار نوعی ملودرام ایرانی شد که رگه‌هایی از آن، هنوز در سینمای ایران به چشم می‌خورد.

دخترلر نخستین فیلم ناطق فارسی است. این فیلم در سال  ۱۳۱۲ خورشیدی توسط  عبدالحسین سپنتا در  بمبی هند ساخته شد. این فیلم در بین مردم با نام «جعفر و گلنار» شناخته شد و فیلم بصورت سیاه و سفید فیلمبرداری شده است. این فیلم در ۳۰آبان سال  ۱۳۱۲ به روی پرده دو سینمای معروف آن زمان تهران  سینمامایاک و سینما سپه رفت.

عبدالحسین سپنتا با بازی در فیلم « دختر لر» اولین بازیگر مرد تاریخ سینمای ایران است. عبدالحسین سپنتا (۱۳۴۸-۱۲۶۸) در شكل گیری سینمای ایران نقش و سهم اساسی و غیر قابل انكاری دارد. از ۹ فیلم دوره اول فیلم سازی در ایران (۱۳۱۵-۱۳۰۹) پنج فیلم متعلق به اوست. بازیگری  او در طی سال های فعالیتش تنها به بازی در فیلم هایی كه خودش كارگردان بوده محدود می شد.

 صدیقه (روح انگیز) سامی نژاد با بازی در فیلم « دختر لر»  و نقش گلنار نام خود را به عنوان اولین بازیگر زن در تاریخ سینمای ایران ثبت كرد. تصویر او در میان مردمی كه برای بار نخست سیمای یك زن ایرانی را بر روی پرده سینما می دیدند، واكنش های ناگواری برانگیخت. سامی نژاد از طرف خانواده اش طرد  شد و شوهرش علی رغم موافقت اولیه برای بازیگری او، طلاقش داد. اولین بازیگر سینمای ایران در سال ۱۳۴۹ شمسی یعنی سی و هفت سال پس از نمایش دختر لر در فیلم مستند محمد تهامی نژاد با نام «سینمای ایران از مشروطیت تا سپنتا» حضور یافت و به روایت زندگی دشوار و دریغ آور خود پرداخت. وی در ۸۱ سالگی و در تنهایی و گم نامی و تنگدستی چشم از جهان فرو بست. سپنتا پس از نوشتن فیلمنامه «دختر لر» سامی‌نژاد را برای بازی در نقش گلنار انتخاب کرد و در نهایت خودش نیز به نقش جعفر ظاهر شد. انتخاب سامی‌نژاد بیشتر به این خاطر بود که هیچ زنی قبول نمی‌کرد جلوی دوربین برود، چرا که آن زمان زنان در حجاب کامل بودند.

فیلم «دختر لر» نخستین فیلمی است که با عوامل ایران در خارج از کشور ساخته شد، اما نخستین فیلم ناطق ایرانی که در داخل کشور به تولید رسید را باید فیلم "طوفان زندگی" به کارگردانی "علی دریابیگی" بدانیم. « دختر لر» بر اساس داستان عامیانه «جعفر و گلنار» شکل گرفت. این فیلم درباره گلنار یک دختر لر در منطقه‌ای تحت کنترل راهزنان مسلح به فرماندهی قلی خان است. گلنار در قهوه‌خانه‌ای کار می‌کند و در آن‌جا با جعفر مامور دولت آشنا می‌شود و می‌خواهد با او ازدواج کند.

گلنار، دختر یک تاجر ثروتمند، توسط قلی خان راهزن و ایادیش ربوده شده و مجبور به رقاصی در یک قهوه‌خانه در لرستان می‌شود. جعفر که مأمور دولت است در این قهوه‌خانه با گلنار آشنا شده و به او علاقه‌مند می شود. در ادامه این دو به كمك یكدیگر محل اختفای قلی خان و یارانش را یافته و آن ها را گرفتار می كنند و به شرارت در این منطقه خاتمه می دهند.

با وقوع جنگ دوم جهانی كه تبعات آن دامن ایران را با وجود اعلام بی طرفی نیز گرفت، سپنتا نیز به حاشیه رفت و به ادبیات پناه برد و آثار گرانقدری را در این باب به یادگار گذاشت. سپنتا در آخرین سال‌های عمر نیز، بار دیگر به کار فیلم روی آورد و با یک دوربین هشت میلی متری فیلم کوتاه پاییز را ساخت پاییز عمر اما مجال ساختن فیلم دیگری به او نداد.

در مجموع، دختر لر نه فقط اولین فیلم ناطق فارسی است بلكه در ردیف پیشگامان سینمای ناطق نیز قرار دارد، زیرا تنها پنج سال پیش از ساخته شدن آن بود كه نخستین فیلم تمام ناطق سینما چراغ‌های نیویورك به نمایش درآمد، از همین روز دختر لر می‌تواند منبع قابل توجهی برای پژوهش در زمینه چگونگی و پیدایش و تحول صدا در سینما نیز باشد.

عوامل تولید اولین فیلم ناطق سینمای ؛ رژیستور: اردشیر ایرانی، حكایت و منظره: اردشیر ایرانی، ضبط صدا: بهرام ایرانی، فیلمبردار: ادی ایرانی، رستم ایرانی، اشعار و مذاكرات: عبدالحسین سپنتا، آرتیست‌های مهم: روح‌انگیز: گلنار، عبدالحسین سپنتا: جعفر، هادی شیرازی: قلی خان،سهراب پوری: رمضان.۳۵ میلیمتری، سیاه و سفید، صدابرداری سر صحنه به طریق اپتیك، سرعت فیلم ۲۴ فریم در ثانیه، طول فیلم:‌چهارده هزار فوت، مدت نمایش: دو ساعت و ده دقیقه.